Υπάρχουν συγγραφείς που έζησαν ζωές πληκτικές κι όμως έγραψαν βιβλία συναρπαστικά` άλλοι πάλι σε κάνουν αναρωτιέσαι πως πρόλαβαν να ζήσουν όπως έζησαν και να γράφουν ταυτόχρονα: ο Jack London, o Ernest Hemingway, o Graham Green, o John Le Carre. Στην τελευταία κατηγορία ανήκει αναμφισβήτητα και ο δημιουργός του James Bond, ο Ian Fleming
O Ian Lancaster Fleming γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1908 από μια παλιά, πλούσια κι αριστοκρατική οικογένεια της Βρετανίας. Σε πολύ μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του, που ήταν ήρωας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, κι από τότε άρχισε να ζει υπό τη σκιά του, όπως και υπό τη σκιά του πολυτάλαντου και προικισμένου μεγάλου του αδελφού, του Peter. Παράτησε τις σπουδές του στη Στρατιωτική Ακαδημία του Sandhurst, και βρήκε καταφύγιο στην Ελβετία, όπου άρχισε απελευθερωμένος από τα φαντάσματά του να μελετά ξένες γλώσσες και να γράφει. Χωρίς προσωπική περιουσία όμως και σε αναζήτηση ενός τρόπου να βγάλει το ψωμί του, αποφάσισε να μιμηθεί τον αδελφό του Peter, και να εργαστεί σαν δημοσιογράφος για το πρακτορείο Ρόυτερ. Η πρώτη του αποστολή ήταν η κάλυψη μια δίκης για κατασκοπία που έγινε στη Μόσχα από το 1929 ως το 1933. Οι βιογράφοι του λένε ότι ήδη από τότε εργαζόταν ως κατάσκοπος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Η δημοσιογραφία όμως δεν απέφερε πολλά χρήματα, και ο Fleming ήταν ένας bon-viveur που αγαπούσε το καλό φαγητό, το κρασί και τις διασκεδάσεις. Αλλαγή προσανατολισμού λοιπόν, για να γίνει τραπεζίτης και χρηματιστής στο Σίτυ, το διάστημα 1935-38. Το 1939, παραμονές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, κατετάγη στις μυστικές υπηρεσίες του Βρετανικού Ναυτικού, και σύντομα έγινε το δεξί χέρι του αρχηγού της Αντικατασκοπίας. Στη θέση αυτή και σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, απέκτησε τις προσωπικές εμπειρίες που μετέφερε αργότερα στα βιβλία του James Bond. Λέγεται μάλιστα ότι οι Αμερικανοί ίδρυσαν τον OSS, τον προκάτοχο της CIA, βάσει συμβουλών και αναφορών του Fleming, ο οποίος συνεργάστηκε και με τον ίδιο τον Edward G. Hoover.
Σε μια αποστολή του κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Fleming βρέθηκε στην Τζαμάικα κι αποφάσισε να δημιουργήσει εκεί το μικρό του προσωπικό παράδεισο στην πρώτη ευκαιρία. Όντως, μετά τον πόλεμο, ο Fleming έχτισε εκεί μια λιτή έπαυλη που την ονόμασε Goldeneye, για να περνάει τους χειμώνες του γράφοντας βιβλία πιο συστηματικά. Τον υπόλοιπο χρόνο έμενε στο Λονδίνο, εργαζόταν σαν σχολιαστής των Sunday Times με ειδικότητα τα διεθνή θέματα και έκανε παρέα με τον Eric Ambler, τον Noel Coward και τον Patrick Leigh Fermor. Το 1953 κυκλοφόρησε το πρώτο από τα δώδεκα μυθιστορήματά του με ήρωα τον James Bond` ήταν το Casino Royale, που γνώρισε αμέσως τεράστια επιτυχία (18,000,000 αντίτυπα, μεταφράστηκε σε 11 γλώσσες). Συνολικά έγραψε 12 μυθιστορήματα και δύο συλλογές διηγημάτων με ήρωα τον Bond, δύο βιβλία μη λογοτεχνικά, το ένα με τίτλο The Diamond Smugglers που ασχολιόταν με το λαθρεμπόριο διαμαντιών και το Thrilling Cities, ενώ λίγο πριν το θάνατό του έγραψε κι ένα παιδικό βιβλίο, το Chitty Chitty, Bang Bang.
Όπως γράφουν οι βιογράφοι του, ο Fleming εμπνεύστηκε το όνομα του James Bond από ένα βιβλίο που υπήρχε στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του, στην Τζαμάικα. Το βιβλίο λεγόταν Birds of West Indies, και το είχε γράψει ένας ορνιθολόγος ονόματι James Bond. ‘Ήταν ένα όνομα σύντομο, αντιρομαντικό κι εντούτοις τρομακτικά αρρενωπό, ότι ακριβώς χρειαζόμουν’, κατά τον Fleming. Ο πιο έγκυρος βιογράφος του, ο Andrew Lycett, διατυπώνει τη θεωρία ότι ο Ian Fleming χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τον James Bond τον αδελφό του τον Peter, που εργαζόταν επίσης ως μυστικός πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Ενώ όμως ο Ian ήταν ‘πράκτορας γραφείου’, ο Peter αναλάμβανε επικίνδυνες αποστολές μέσα στις γραμμές των Ναζί, και παράτολμες επιχειρήσεις σωτηρίας στην κατεχόμενη Γαλλία. Όποιος πάντως και αν αποτέλεσε την έμπνευση του Ian, ο συγγραφέας μετέφερε στον ήρωά του το προσωπικό του στυλ, την αλαζονεία του, την αγάπη για μια ελιτίστικη ζωή απολαύσεων κι το δηλητηριώδες χιούμορ που τον διέκρινε. Στους θαυμαστές των βιβλίων του ανήκαν οι Κένεντι (ο Τζων, η Τζάκι και ο Μπομπ), ο Somerset Maugham, o Raymond Chandler, o Kingsley Amis, o Evelyn Waugh.
Το είδος της ζωής που είχε επιλέξει όμως, τα ξενύχτια, το ποτό και το υπερβολικό κάπνισμα, καθώς επίσης η κληρονομική του προδιάθεση προς τα καρδιακά νοσήματα, κλόνισαν έντονα την υγεία του από τα τέλη της δεκαετίας του `50. Τον Αύγουστο του 1964 πέθανε σε ηλικία μόλις 56 ετών. Την άποψή του για τα βιβλία του εξέφρασε σε ένα δοκίμιο που έγραψε το 1962, περί της τέχνης της συγγραφής ενός καλού θρίλερ. ‘....Η μαστοριά της συγγραφής ξεχωριστών θρίλερ έχει πεθάνει. Οι συγγραφείς μοιάζουν να ντρέπονται να επινοήσουν λευκούς ήρωες, κακούς που να είναι μαύροι, και ηρωίδες σε αποχρώσεις του ντελικάτου ροζ......Εγώ πάντως γράφω και για την απόλαυση και για τα λεφτά...’
Στην Ελλάδα τα βιβλία του Ian Fleming κυκλοφόρησαν οι cult εκδόσεις Λυχνάρι, από τη δεκαετία του `60 ήδη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην αγορά η ‘Επιχείρηση Κεραυνός’, ‘Από τη Ρωσία με αγάπη’ και ο ‘Δόκτωρ Νο’, όλα σε τιμές κάτω από χιλιάρικο. Αν είστε τυχεροί, σε κάποιο επαρχιακό πρακτορείο τύπου, σε κανένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο ή περίπτερο μπορεί να βρείτε επίσης τα ‘Άκρως Απόρρητον’, ο ‘Άνθρωπος με το Χρυσό Πιστόλι’, το ‘Ζούμε Μονάχα Δυο Φορές’ και τα ‘Διαμάντια είναι Παντοτινά’
Η πλήρης βιβλιογραφία του Ian Fleming στα αγγλικά είναι:
1. Casino Royale (`53)
2. Live and Let Die (`54)
3. Moonraker (`55)
4. Diamonds Are Forever (`56)
5. From Russia with Love (`57)
6. Dr No (`58)
7. Goldfinger (`59)
8. For your Eyes Only (`60) (περιλαμβάνει τα διηγήματα From a View to a Kill, Quantum of Solace, Risico και The Hildebrand Rarity).
9. Thunderball (`61)
10. The Spy who Loved me (`62)
11. On her Majesty’s Secret Service (`63)
12. You Only Live Twice (`64)
13. The Man with the Golden Gun (κυκλοφόρησε ημιτελές το `65)
14. Octopussy, The Living daylights και The Property of a Lady
Μετά το θάνατο του Fleming, τη σειρά του James Bond συνέχισε ο συγγραφέας John Gardner (1981-1996), ενώ από το 1997 τη σειρά γράφει ο Raymond Benson (Tomorrow Never Dies, The World is not Enough).
Για τους πολύ φανατικούς οπαδούς του James Bond, συνιστούμε το The James Bond Bedside Companion (Dodd Mead & Co., 1988) με χιλιάδες λεπτομέρειες που αφορούν τις ταινίες, και το The Complete James Bond Movie Encyclopedia (Contemporary Books, 1990). Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η βιογραφία Ian Fleming: The Man Behind James Bond, του Andrew Lycett (Weidenfeld & Nicolson, 1995).
Χίλντα Παπαδημητρίου