Η κυβέρνηση των Ταλεμπάν έχει κηρύξει τον πόλεμο στις γυναίκες

Η θέση των γυναικών στο Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλεμπάν, το 1996, είναι τόσο δραματική που ένας δημοσιογράφος των Times την παρομοιάζει με τη θέση των Εβραίων στην Πολωνία πριν το Ολοκαύτωμα. Ποιοι είναι όμως οι Ταλεμπάν και από που ξεφύτρωσαν ξαφνικά, το Σεπτέμβριο του 1994;
Όλοι οι καλά πληροφορημένοι αναλυτές και δημοσιογράφοι συμφωνούν: οι Ταλεμπάν είναι δημιούργημα του Υπουργείου Εσωτερικών του γειτονικού Πακιστάν. Το Σεπτέμβριο του 1994 εμφανίστηκαν μυστηριωδώς στην πολιτική σκηνή της χώρας που, υπό τη διακυβέρνηση των Μουτζαχεντίν, προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της μετά από δεκαπέντε χρόνια εμφυλίου πολέμου. Μέσα σε δύο χρόνια, κατάφεραν να καταλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, συνέλαβαν και εκτέλεσαν τον εκλεγμένο Πρόεδρο Νατζιμπουλάχ, και δολοφόνησαν μεθοδικά όλους τους - σχετικά - προοδευτικούς Αφγανούς πολιτικούς. Ένα από τα πρώτα μέτρα που πήραν ήταν να απαγορεύσουν στα κορίτσια το σχολείο και στις γυναίκες να εργάζονται. Οι γυναίκες μέχρι τότε απολάμβαναν μια σχετική ελευθερία, μπορούσαν να εργάζονται και να ντύνονται όπως ήθελαν - μέσα στα πλαίσια της ισλαμικής παράδοσης, φυσικά - ενώ τους επιτρεπόταν να εμφανίζονται μόνες σε δημόσιους χώρους και να μορφώνονται σε σχολεία και πανεπιστήμια.
Μετά τους Ταλεμπάν, οι γυναίκες υποχρεώθηκαν να φορούν το burqua, ένα είδος τσαντόρ που σκεπάζει ακόμα και τα μάτια με διαφανές ύφασμα, να περπατούν με αθόρυβα παπούτσια για να μην κάνουν αισθητή την παρουσία τους, και να βάφουν τα τζάμια των παραθύρων τους, για να μην τις δει ποτέ κανένας ξένος. Απαγορεύεται να κυκλοφορούν μόνες τους χωρίς τη συνοδεία του συζύγου τους, και φυσικά δεν μπορούν να εργαστούν. Όσες γυναίκες είναι ανύπαντρες, χήρες ή δεν έχουν άνδρα συγγενή, είναι καταδικασμένες στην απόλυτη ένδεια και το θάνατο, με μόνη διέξοδο τη ζητιανιά - έστω και αν κάποιες απ’ αυτές ήταν καθηγήτριες, γιατροί και επαγγελματίες στο προηγούμενο καθεστώς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν τρομακτικά τα ποσοστά αυτοκτονιών και ψυχασθένειας στο γυναικείο πληθυσμό. Οι περισσότεροι γιατροί και ψυχολόγοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, τα φάρμακα είναι ελάχιστα, και στις ελάχιστες ψυχιατρικές κλινικές που υπάρχουν για γυναίκες, οι ασθενείς είναι σαν φυτά τυλιγμένα στη burqua, αφού αρνούνται να ζήσουν μια ζωή, όπου κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να προσβάλουν κάποιο ‘ισλαμικό’ νόμο. Όσοι γιατροί έχουν μείνει στη χώρα, απειλούν απελπισμένοι από την κατάσταση ότι θα εγκαταλείψουν αυτές τις γυναίκες-φυτά μπροστά στο προεδρικό μέγαρο, σε ένα είδος σιωπηλής διαμαρτυρίας. Όσο για τις παραβιάσεις του ισλαμικού νόμου, αυτές μπορεί να είναι ό,τι πιο ασήμαντο μπορεί να διανοηθεί κανείς: υπάρχουν περιστατικά που το εξαγριωμένο πλήθος λιθοβόλησε μέχρι θανάτου μια γυναίκα επειδή δεν είχε σκεπασμένα τα μάτια, μια άλλη γιατί φάνηκε κατά λάθος το χέρι της ενώ οδηγούσε, ενώ μια τρίτη επειδή αποπειράθηκε να φύγει από τη χώρα με κάποιον άνδρα που δεν ήταν συγγενής της.
Οι Ταλεμπάν υποτίθεται ότι έχουν εγκαθιδρύσει ένα αυστηρό ισλαμικό καθεστώς, έχουν επιβάλει υποχρεωτική προσευχή πέντε φορές τη μέρα και απαγορεύουν το κάπνισμα, τα τυχερά παιχνίδια και το ποτό. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να ασχολούνται με την καλλιέργεια και το εμπόριο του οπίου - της πρώτης ύλης για την παραγωγή ηρωίνης δηλαδή. Αυτός άλλωστε θεωρείται και ο λόγος για τον οποίο τους υποστήριξε η κυβέρνηση του Πακιστάν, για να ανοίξει ένα εμπορικό δρόμο προς την Κεντρική Ασία, και μέσω Ιράν και Τουρκμενιστάν να μπορεί να διοχετεύει ηρωίνη στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι πέρυσι το Αφγανιστάν παρήγαγε 400 τόνους καθαρού οπίου, για το οποίο οι Ταλεμπάν ισχυρίζονται ότι το Κοράνι απαγορεύει μόνο τη χρήση του, όχι όμως και την πώλησή του (!).
Τόσο η Διεθνής Αμνηστία, όσο και άλλοι ανθρωπιστικοί οργανισμοί έχουν καταγγείλει επανειλημμένα τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών - στο Αφγανιστάν. Ο Ερυθρός Σταυρός μετά τις απειλές των Ταλεμπάν ότι θα δολοφονήσουν τους εκπρόσωπούς του, επειδή υπήρχαν γυναίκες εθελόντριες, απέσυρε τους εθελοντές του, ενώ τον Αύγουστο του 1998, μετά τη δολοφονία ενός παρατηρητή των Ηνωμένων Εθνών στη Καμπούλ, τα Ηνωμένα Έθνη και οι Γιατροί χωρίς Σύνορα απέσυραν τους εθελοντές και τους παρατηρητές τους. Η κατάσταση όλο και επιδεινώνεται, αφού οι διεθνείς ανθρωπιστικοί οργανισμοί απαγορεύεται να βοηθήσουν τον πληθυσμό όταν έχουν γυναίκες στο προσωπικό τους, ενώ στις Αφγανές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν απαγορεύεται η εργασία και η επαφή με ξένους. Εκτός της απαγόρευσης να πηγαίνουν τα κορίτσια στο σχολείο, η παρεμπόδιση των γυναικών να εργάζονται έχει δυσχεράνει και τη μόρφωση των αγοριών, αφού το 40% των δασκάλων ήταν γυναίκες.
Μια χώρα κυριολεκτικά διαλυμένη από τον εικοσαετή εμφύλιο πόλεμο, ο άμαχος πληθυσμός όπως πάντα το μεγάλο θύμα, ποσοστό αναλφαβητισμού που προσεγγίζει το 90% στις γυναίκες, χιλιάδες παιδιά-θύματα των ναρκών που έχουν μείνει από τον πόλεμο. Τα Ηνωμένα Έθνη και οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί βοήθειας σηκώνουν τα χέρια: επί είκοσι χρόνια προσφέρουν χρηματική, φαρμακευτική και ιατρική βοήθεια, που δεν ξέρουν καν αν φτάνει σε αυτούς που την έχουν ανάγκη. Δύο εκατομμύρια Αφγανοί συνεχίζουν να ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στο Πακιστάν και το Ιράν. Άλλο ένα έγκλημα λοιπόν, χωρίς τιμωρία;
Για περισσότερες πληροφορίες, ψάξτε στο Internet στις σελίδες της Διεθνούς Αμνηστίας, των Ηνωμένων Εθνών και των οργανώσεων που ασχολούνται με τις παραβιάσεις των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Χίλντα Παπαδημητρίου